(TBMM) - CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala, TBMM Genel Kurulu`nda konuştu. Genel sağlık sigortası prim borcu olanların ilaca erişimlerinin önünde büyük bir engel olduğunu vurgulayan Pala, "Geri ödeme kapsamına alınması gereken sağlıkla ilgili ihtiyaçlar var. Örneğin, nadir hastalıklar için kullanılması gereken ilaçlar, kanser hastalarının gereksinim duyduğu akıllı ilaçlar, HPV aşısı var" dedi.

TBMM Genel Kurulu`nda; Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Teklif`in birinci bölümü üzerine görüşmeler sona erdi.  

Teklifin maddeleri üzerine söz alan Gelecek-Saadet Grubu Grup Başkanı Selçuk Özdağ, SGK borçlarının bir kısmının silinmesinin adaletsizlik yaratacağına dikkati çekerek şunları söyledi:

"Teklifle, 1 Ocak 2015 öncesinde genel sağlık sigortası prim borcunu ödemeyenlerin tüm borçlarının faiziyle silineceği, böylece devletin 2 milyar Türk lirası değerindeki Sosyal Güvenlik Kurumu prim borcundan vazgeçeceği belirtilmektedir.  Bundan önce görüşülen memurlar yasası nedeniyle, onun içerisine konularak orada bu madde geçirildi ve bu maddeden dolayı da 2014 yılı içerisinde borcu olanlar bu borçlardan kurtulmuş oldular ama 2014`ten bugüne kadar da borcu olanlar yine hastanelere giderek orada perişan oluyorlar. 2025 yılı itibarıyla 781 lira olan, hiç de az olmayan bir miktar parayı işi gücü olmayan vatandaşlarımıza zorla ödetmek ne insani ne vicdani ne de sosyal devlet anlayışına yakışan bir uygulamadır. Zaten uygulamada faiz ve cezalarla da biriken bu borçların ödenemediğini görüyoruz. 

Yandaşlara sağladığı milyarlarca dolarlık vergi afları, hibe ve teşvikler, ihaleler, aktarılan kamu kaynakları gariban vatandaşa gelince bir anda gözünün üstünde kaşın var vergisine dönüşmektedir. Kurtarıcı Mehmet Şimşek`e verilen bir görev var. Nedir o? `Seçimlere belli bir süre kalıncaya kadar vatandaşın boğazını mı sıkarsın kafasını mı ezersin mutfağındaki tenceresine mi göz dikersin sofrasındaki ekmeğine mi ortak olursun beni ilgilendirmez, seçim sathımahalline girmeden evvel toplayabildiğin kadar parayı milletten topla. Bunun için iki kere motorlu taşıtlar vergisi de alabilirsin; harçları, vergileri, memurlara yaptığınız zammın 4-5 katından fazla mı artırırsın, asgari ücretliyi ve emekliyi süründüren bir maaş zammını mı layık görürsün, umurumda bile değil. Yeter ki seçimlerde güya bol kepçe dağıtabileceğim bir parayı hazineye depo et. O zaman geldiğinde ben seni kötü adam ilan eder, kapının önüne koyarım. Tekrar nas ekonomisine mi geçerim, pas ekonomisine mi o zaman düşünürüz.` Aslında Mehmet Şimşek, kötü polis rolünü oynayan ve kendisine verilen görevi yerine getiren bir tahsildardır; zamanı gelince yaptıklarının karşılığı olarak kendisine güzel bir emeklilik ve imkân verilecek bir haciz memurudur."

"İhalesiz ilaç alımında fiyat kadar kalitenin de önemli olduğu unutulmamalıdır"

Teklifin maddelerinden örnekler veren İYİ Parti Ankara Milletvekili Ahmet Eşref Fakıbaba, ihalesiz ilaç alımına ilişkin açıklamalarda bulundu. Fakıbaba`nın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle: 

"Teklifin 2`nci maddesi, özetle, Sağlık Bakanlığı`nın muayene ve tedavi ettiği tüm hastaların bilgisini bir çatı altında toplamayı hedeflemektedir. Bu madde Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle yapılmış ancak Anayasa Mahkemesi bunun kararnameyle değil kanunla yapılması gerektiğine karar vermiş ve bu nedenle yasalaşması için Komisyona sevk edilmiştir. Sağlık verileri bireyin fiziksel, psikolojik ve genetik özellikleri hakkında son derece kişisel bilgiler içermektedir. Bu bilgiler yalnızca bireyin tedavi sürecinde değil aynı zamanda iş başvurularında, sigorta poliçelerinde ve hatta sosyal ilişkilerinde dahi önemli etkilere sahiptir. Bu madde, hasta tedavi ve bakımının iyileştirilmesi, tetkiklerin tekrarından kaçınma ve zamandan kazanma, yasal bilgi ve belge oluşturulmasında kolaylık sağlama açısından olumludur ancak hastanın gizli bilgilerinin ihlali kişilerin hem maddi hem de manevi açıdan büyük zararlara uğramasına yol açabilir. Dahası, toplanan verilerin ticari amaçla alınıp satılma riski de söz konusudur ancak bu düzenlemede bu tehlikenin nasıl önleneceğine dair hiçbir somut çözüm bulunmamaktadır.

Teklifin 4`üncü maddesi, özetle, ülkemizde bulunmayan bazı tıbbi ürünlerin ve yenilikçi tedavilerin yurt dışından getirilerek hastaya ulaştırılmasını amaçlıyor ancak teklif SGK`yi yurt dışında ilaç alımlarında Kamu İhale Kanunu`nun temel ilkelerinden muaf tutmayı amaçlamaktadır. Bu durum, yapılmak istenen işlemlerin belirli bir düzen ve şeffaflık içinde yapılacağı konusunda soru işaretleri yaratmaktadır. İhalesiz ilaç alımında fiyat kadar kalitenin de önemli olduğu unutulmamalıdır.

Teklifin 5`inci maddesi özetle, geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının mesai dışında ve aile hekimliği biriminde yapılmasını sağlamak ve ikinci olarak da ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarında ücretli olarak verilen sürücü, sporcu, işe giriş gibi sağlık raporlarının daha düşük bedelle ASM`lerde görev yapan hekimler tarafından verilmesini içermektedir. Bu yöntemle ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarında yaşanan başvuru yoğunluğunun önüne geçilmesi ve gereksiz başvuruların yapılmaması amaçlanmaktadır ancak ASM`de çalışan hekim arkadaşlarımla görüştüm, aynen şöyle diyorlar: `Biz raporları bilirkişi değerlendirmesi olarak kabul ediyoruz. Bunun da birinci basamakta değil, ikinci ve üçüncü basamakta verilmesini uygun görüyoruz. Biz para alacağız diye bilirkişi kararı olan raporların sorumluluğunun verilmesini kabul etmiyoruz.`

"Politikada bir iyilik hâli olmadıkça sağlıkta bir iyilik hâli olamıyor"

DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Sevilay Çelenk, teklife ilişkin şunları söyledi:

"Kanun teklifi, aslında baktığımız zaman ilk etapta sosyal sigortaları, sosyal güvenliği, genel sağlık sistemini bir norma oturtmak, bir standarda oturtmak ve mevzuattan kaynaklanan uyumsuzlukları gidermek, önceden yapılmış ve AYM tarafından iptal edilmiş düzenlemeleri anayasal hak ihlali olmaksızın yeniden düzenlemek gibi gerekçelerde temellendiriliyor ve bu anlamda da aslında baktığınızda bu gerekçeler gerçekten de önemli. Fakat yine alelacele bir yasama faaliyetinin sonucunda karşımıza geliyor; yukarıdan aşağıya, müzakereci olmayan bir yasama faaliyeti ve bu gerekçelerin, bu kendini temellendirdiği gerekçelerin hiçbirine de aslında karşılık üretemiyor.

Sağlık politikası ve sağlık anlayışı bütünlüklü bir politika olmadığı için güven duyamıyoruz çünkü sağlık aslında yalnızca fiziksel bir olgu değil. Sağlık bireyin psikolojik, sosyal, kültürel bütün yönlerini kapsayan bir bütünlük hâli, bir bütünlük kapsamındaki bir iyilik hâli. Politikada bir iyilik hâli olmadıkça sağlıkta bir iyilik hâli olamıyor. Somut maddelere baktığımız zaman burada birçok sorun görüyoruz. Birden bire karşınıza bu aile sağlık merkezlerine `GETAT uygulamaları` adı altında geleneksel yaklaşımların taşınması geliyor. Buna bir yakınlık hissedebiliriz, aslında her şey bilim değildir yani bizim kültürümüzde böyle kökleşmiş şifacılık gelenekleri vesaire de o kadar hakir gördüğümüz konular değil ama bugünkü sağlık sisteminde bu GETAT uygulamalarının nasıl aslında geçmişin o bilgece şifacılığının uzağında, tamamen ticari bir şeye oturacağını görebiliyoruz. Aile sağlık merkezinde saat beşten sonra bu uygulamalar başladığında bugüne kadar olan sorunların katmerleneceğini biliyoruz. Bu birinci sağlık hizmetleri, birinci basamak sağlık hizmetleri alanında Türkiye`de yüzde 40 oranında bir yığılma var ve burada ancak yüzde 15 oranında bir hekim istihdam edilmiş durumda. Çok ağır bir yük burada birinci basamak sağlık kuruluşlarının üzerindeyken buradaki hekim sayısı çok az, çok yetersiz, çok dar koşullarda, çok az maaşlarla çalışıyorlar ve aile hekimleri, işte, görüyorsunuz ki ülkeyi terk ediyorlar, işlerini terk ediyorlar, daha doğrusu genel olarak hekimler ülkeyi terk ediyorlar. Sadece 2023`te 3 bin hekim Türkiye`yi terk etti. Benim seçim bölgem Diyarbakır`da her hafta 5 hekim yurt dışında çalışmak üzere, gitmek için alınması gereken iyi hâl belgesi alıyor, sürekli olarak iyi hâl belgesi başvuruları yapılıyor, bir düzeltme yapmak istiyorum, az önce verdiğim rakam da daha çok onunla ilişkiliydi."

"Geri ödeme kapsamına alınması gereken sağlıkla ilgili ihtiyaçlar var"

CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala, teklifle sigorta sistemindeki mevcut sorunların çözülmeyeceğine dikkati çekerek şunları söyledi:

"Kanun teklifinin genel gerekçesinde çalışma ve sosyal güvenlik mevzuatı bakımından ortaya çıkan ihtiyaçların karşılanması için böyle bir teklifin Meclise getirildiği söyleniyor ancak şunu en başta söylemek zorundayız ki: Bu kanun teklifiyle çalışma yaşamı açısından emekçilerin, işsizlerin, emeklilerin, ev kadınlarının, öğrencilerin ihtiyaçlarının karşılanması söz konusu değil. Bu nedenle, kanun, gerekçesinde açıklanan amaca ulaşabilmek açısından büyük bir sınırlılık içeriyor. Çalışma Bakanlığı İŞKUR`la bir iş gücü uyum programı düzenliyor ama burada sigortasız işçi çalıştırıyor. Örneğin, bu kanun teklifi buna ilişkin bir düzenlemeyi karşımıza getirebiliyor değil. Yine, genel sağlık sigortası prim borcu olanların ilaca erişimlerinin önünde büyük bir engel var, bu kanun teklifi bu engeli ortadan kaldırmıyor. Geri ödeme kapsamına alınması gereken sağlıkla ilgili ihtiyaçlar var. Örneğin, nadir hastalıklar için kullanılması gereken yetim ilaçlar, kanser hastalarının gereksinim duyduğu akıllı ilaçlar, HPV aşısı. Örnekler çoğaltılabilir. Bu kanun teklifi bu gereksinimlerin hiçbirisini karşılamıyor.

Öte yandan, çeteleşme dendiğinde yalnızca yenidoğan çetesi değil, Sosyal Güvenlik Kurumu`nun zarara uğratılmasına ilişkin pek çok çetenin varlığını ortaya koyan Sosyal Güvenlik Kurumu müfettişleri tarafından önümüze konmuş birtakım teftiş dosyaları var. O dosyalardaki sıkıntıları çözmeye dönük herhangi bir düzenlemenin de bu kanun teklifi içerisinde yer almadığını görüyoruz. İki örnek; örneğin, uygun olmayan bir tıbbi malzemenin SUT kodlarına eşlenmesi nedeniyle on yıl içerisinde kamunun 15 milyar TL zarara uğratıldığının hesaplandığı bir müfettişler raporu ya da bir ilaç söz konusu olduğunda onun endikasyon dışı kullanımının kabul edilmesi nedeniyle yine rapora göre kurumun 819 milyon lira zarara uğratılmış olması gibi."