Okunma : 186
Tarih : 28.08.2025
E-Mail : mehmed.ok33@gmail.com
Mehmet OK
Efelik, Ahlakla Olur…!
Efelik Ne Topukla, Ne de Topuksuzlukla Olur;
Efelik Ahlakla Olur!
Anadolu’nun kadim topraklarında “efelik” sadece bir unvan değil, bir hayat biçimi, bir ahlaki duruş, bir erdem timsali olarak kabul edilir.
Ancak zaman zaman efelik, yanlış anlamlandırılarak sadece dış görünüşe, sert mizaca ya da gösterişli giysilere indirgenmiştir.
İşte bu özlü söz – “Efelik ne topukla ne de topuksuzlukla olur; efelik ahlakla olur!”
— Dış Görünüş ve Efeliğin Yanılgısı
Tarihte efelerin kabarık yelekleri, cepkenleri, işlemeli silahları ve topuklu çizmesi onları ayırt eden unsurlardı.
Ancak bu giysiler, efeliği tanımlayan neden değil, sonuçtu. Yani efeler bu giysileri giydikleri için yiğit sayılmazlardı; yiğit oldukları için bu giysiler onlara yakıştırılırdı.
Günümüzde ise bu sembollerin çoğu gösterişin ve benzetmenin birer parçası haline geldi.
Halbuki efelik, şekille değil; şeklin ötesindeki duruşla anlaşılır.
— Ahlak:
Gerçek Efeliğin Temelidir….
Gerçek efelik, yalnızca düşmana karşı cesaret göstermekle değil; doğruya doğru, yanlışa yanlış diyebilmekle, zayıfı korumakla, haksızlığa karşı dik durmakla olur.
Efe, kadına el kaldırmaz; mazluma sırt çevirmez; düşmanına bile merhametle yaklaşır.
Çünkü onun pusulası dış görünüş değil, vicdandır.
İşte bu yüzden efelik, topukla değil, ahlakla olur.
— Toplumsal Eleştiri ve Günümüz
Bugünün dünyasında efelik kavramı, bazen yanlış şekillerde yüceltilir: sertlik, kabalık, gösterişli yaşantılar ya da saldırganlık “delikanlılık” zannedilir.
Oysa bu anlayış, efeliğin özünü kirletir.
Efeliği sadece bir duruş olarak görmek, onu sözde değil özde yaşamak, efeliği günümüz insanına yeniden hatırlatmak gerekir.
— Kadın Efe ve Toplumsal Cinsiyet
Bu söz aynı zamanda, efeliğin cinsiyetle de ilgisi olmadığını ima eder. Kadınlar da efe olabilir; çünkü ahlak, cesaret, vicdan cinsiyet tanımaz.
Tarihte Zeynep Kamil gibi kadın efeler, bu anlayışı yaşamlarıyla temsil etmiştir. Dolayısıyla “topuk” ifadesi burada sadece fiziksel değil, aynı zamanda cinsiyet rolü ve şekilciliğe dair bir metafordur.
Sonuç….
“Efelik ne topukla ne de topuksuzlukla olur; efelik ahlakla olur!” sözü, bize önemli bir hatırlatmadır:
Duruş, dış görünüşte değil; iç ahlakta gizlidir.
Bu söz, sadece efeliğin değil, insanlığın özünü de tanımlar.
.jpg)
27.08.2025
